Türkiye’nin en genç ve en inovatif mobil operatörü Avea, Türkiye’den tek mobil operatör olarak yer aldığı Avrupa Birliği destekli 5G projesi MOTO’nun ardından davet edildiği AB destekli 5G projesi olan CROWD’un (Connectivity Management for Energy Optimised Wireless Dense Networks) 25-26 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirdiği toplantıya ev sahipliği yaptı.
Türk Telekom Teknoloji Grup Başkanı Coşkun Şahin ve Avea IT Grup Direktörü Egemen Kurdoğlu ev sahipliğinde, CROWD Proje Yöneticisi Arianna Morelli’nin (Intecs) katılımıyla gerçekleştirilen basın toplantısında, 5 G’nin yol haritasının belirlenmesinde bugüne kadar gerçekleştirilen çalışmalar hakkında bilgi verildi.
Çalışmalarına 2014 Ocak ayında başlayan ve Türkiye’yle beraber İspanya, İtalya, Fransa ve Almanya’nın önde gelen donanım ve yazılım şirketlerinin yanı sıra, araştırma kurumlarının ve üniversitelerin yer aldığı proje kapsamında geliştirilen çözümler, yoğun yaşam alanlarında akıllı-şehir teknolojilerinin yaygınlaştırılmasında kullanılacak.
Avea’nın teknik ekibi Avrupa’da geliştirilecek en iyi 5G hizmeti için kolları sıvadıMart 2014’te yer aldığı AB projelerindeki başarılarından dolayı projeye davet edilen Avea ise yoğun heterojen ağlarda daha akıllı bağlantı ve hareketlilik yönetimi çözümleri tasarlayarak, mobil kullanıcıların kullanım deneyimini artıracak çalışmalar gerçekleştirecek ve çok yoğun heterojen 5G altyapıları için en düşük maliyette en yüksek servis kalitesini sağlayan teknolojileri ortaya çıkaracak. Proje, Temmuz 2015’e kadar devam edecek.
Avrupa konsorsiyumu 5G’de Avea’yı seçtiCROWD gibi büyük bir Ar-Ge projesinde yer almanın hem Avea hem de Türkiye açısından çok önemli bir atılım olduğunu vurgulayan Türk Telekom Teknoloji Grup Başkanı Coşkun Şahin, dünyada öncü konsorsiyumların Avea’yı tercih etmesinden duydukları memnuniyeti dile getirdi ve ekledi: “Geçmişte gerçekleştirdiğimiz AB projeleri, bu projeye katılmamızı sağlayan denetimlerden tam not almamızı sağladı. Başarımızı bu projede de ortaya koyacağız. Süreç boyunca edindiğimiz en yeni, en son teknolojik bilgileri ülkemizde müşterilerimizle paylaşacağız.
5G teknolojisinde, kişinin kablosuz İnternet’e en kolay nasıl bağlanacağına akıllı İnternet altyapısı karar verecek
Avea’nın Türkiye’de data gelir oranı en yüksek operatör olduğuna dikkat çeken Coşkun Şahin, telefonlarımızın ve tabletlerimizin sadece bir iletişim aracı olmaktan çıkıp adeta portatif birer asistana dönüştüğünü ve hem kullanıcı sayısının hem de kullanıcı başına data kullanım oranının artığını belirtti ve ekledi:
“4G’ye oranla yaklaşık 10 kat daha hızlı bir teknoloji olan 5G, bu teknolojiye bağlanan milyarlarca cihazı, sorunsuz bir şekilde idare edebilecek akıllı bir iletişim ağı olacak. Teorik olarak, 3G'de 7.2 megabit olan hız, 4G'de 100 megabite kadar çıkabiliyor. 5G teknolojisiyle ise veri transferi oranı 1 Gigabit’lik seviyeye taşınacak. 10 kat daha hızlı olan 5G teknolojisiyle çok daha hızlı İnternet kullanımı mümkün olacak.
2020 yılında hizmete girmesi öngörülen 5G ile birlikte telefon ve tabletlerin klasik kullanımlarının ötesinde, kablosuz ‘Nesnelerin İnterneti (IoT)’ yaşamımıza girecek. Bu sayede günlük yaşamda kullandığımız birçok nesne mevcut İnternet ağına dahil olabilecek. Bu gelişmeyle beraber mobil yaşamı tamamen destekleyen pil tüketiminden gecikmeye ve kapasiteye kadar birçok boyutta iyileşmeler yaşanacak.”
Nesnelerin İnternet’i gibi yenilikçi yapıların sorunsuz kullanıma alınması için birçok farklı kablosuz iletişim tekniğinin bir arada ve aynı zamanda koordineli, yani heterojen olarak çalışması gerektiğini ifade eden Şahin, kablosuz İnternet’e baz istasyonundan mı, Wi-Fi üzerinden mi, yoksa cihazlar arası (D2D) iletişim yöntemleriyle mi bağlanmamız gerektiğini düşünmeyeceğimizi; akıllı İnternet altyapısının bu seçimleri bizim için yaparak kesintisiz olarak İnternet’e bağlanmamızı sağlayacağını dile getirdi.
“Avealılara 5G’yi en iyi ve en cazip şekilde sunacağız”
Önümüzdeki yıllarda data trafiğinin artışını sürdürmesi ve data kullanımına yönelik katma değerli servislerin artmasının beklendiğini ve mobil ağ altyapısının da farklı kablosuz haberleşme teknolojilerini içeren heterojen ağlara dönüştüğünü sözlerine ekleyen Şahin; “CROWD projesi, 5G teknolojisine paralel olarak heterojen ağ altyapısını kullanacak olan tüketicilerin İnternet’e kesinitisiz, her yerde ve en yüksek kalitede erişmelerine olanak sağlayacak. Projeye Türkiye’den katılan tek operatör olmamız, bu teknolojileri rakiplerimize göre çok daha kısa sürede hayata geçirebilmemizi sağlayacak. 5G teknolojilerinde ortaya çıkacak bu yoğun heterojen altyapıyı, Avealılar’a en yüksek kalitede, en uygun şartlarda biz sunacağız. Projenin ortaya koyduğu çözümler, yakın gelecekte daha da yaygınlaşacak olan akıllı-şehir teknolojilerinde Avea’nın öncü rol oynamasını da kolaylaştıracak” dedi.
“Avea’nın parçası olduğu CROWD, kablosuz İnternet mimarisinde köklü değişiklikler getirecek”
Mobil ağ operatörlerinin şimdiden daha yoğun ve heterojen kullanımları zorlamaya başladığını dile getiren Şahin, daha heterojen bir İnternet ağ altyapısına geçilmesiyle birlikte, global ağ kontrol mekanizmalarını sağlayan yeni iş alanlarının da ortaya çıkabileceğine dikkat çekerek “Üreticiler de, sağlayıcılar da CROWD projesinin gerektirdiği yeni ağ ekipmanları ve yüksek teknolojili ağ işlevsellikleri sayesinde yeni iş alanlarından yarar sağlayabilecekler. Operatörler, bu kapsamda mobil genişbant bağlantının yüksek bulunurluluğunu sağlayarak çevresel yaşam sistemleri, akıllı ulaşım sistemleri ve akıllı enerji şebekesi gibi servis ve uygulamaların hayata geçirilmesine destek verecektir. Bu durumun yüksek sosyo-ekonomik etkiler yaratması da bekleniyor” dedi.
Morelli: “Avea’nın ve dolayısıyla Türkiye’nin projeye dahil olması stratejik olarak çok önemli”
Enerji verimliliği, maliyet azaltımı ve daha hızlı İnternet kulanımı gibi avantajları olan bu sistemin entegrasyon sürecinin proje bitiminden sonra 2 yıl içinde tamamlanması hedefleniyor.
Avea’nın projedeki önemine değinen CROWD’un Proje Yöneticisi Arianna Morelli ise “Projede Avea gibi hem Ar-Ge’ye yaptığı ciddi yatırımlarla hem de akıllı telefon penetrasyon oranıyla uzun süredir lider bir GSM operatörü ile işbirliği yapmak oldukça önemli. Bu anlamda Avea’nın bakış açısı ve teknik donanımı projemiz için önemli ve stratejik. Türkiye’nin sahip olduğu potansiyeli düşündüğümüzde, Türkiye’nin de projeye dahil olması önemli bir unsur ve projenin Avea ve Türkiye için önemi bu anlamda ayrıca önemli” dedi.
CROWD’un 4 ana hedefi olduğunun altını çizen Morelli bunları şu şekilde sıraladı: “İhtiyaç olan yere yoğunlukla orantılı kapasite sağlamak, bir engel olarak değil, çok yoğun heterojen ağlardaki kontrol mekanizmalarının bu yoğunluğu bir engel olmaktan çıkartıp faydalı hale getirecek şekilde optimize edilmesi, enerji tüketimini azaltmak ve daha akıllı bağlantı yönetim çözümleri tasarlayarak mobil kulanıcı deneyiminin kalitesini garanti altına almak.”
Operatörler, bu kapsamda mobil genişbant bağlantınını yüksek bulunurluluğunu sağlayarak çevresel yaşam sistemleri, akıllı ulaşım sistemleri ve akıllı enerji şebekesi gibi servis ve uygulamaların hayata geçirilmesine destek verecektir. Bunun da yüksek sosyo-ekonomik etkileri olması beklenmektedir.”
Avea 3G’de iki kat hızlı İnternet’le rakiplerine fark atıyor
Sektörde 3G’li abone sayısı genel ortalaması yaklaşık yüzde 71,8 iken Avea’nın yüzde 80’in üstünde bir ortalamayla bu alanda rakiplerine fark attığını ifade eden Şahin, “Bu da aslında çok şaşırtıcı değil çünkü 81 ilde müşterilerimize 2 kat hızlı İnternet sunuyoruz. Son 4 yıldır Ar-Ge yatırımlarına yaklaşık 122 milyon TL bütçe ayırdık. Türkiye’de, yeni nesil teknolojilerin öncüsü olmak için çalışıyoruz. 3G’de iki kat hızlı İnternet’le sektöre öncülük ederken, 4G ve 5G’ye yönelik çalışmalarımıza da hızla devam ediyoruz” dedi.
2019’da mobil veri trafiği bugünün 10 katına çıkacak
Yaptığı konuşmada mobil data trafiğindeki global artışa da dikkat çeken Şahin, 2014 yılı başında dünyadaki toplam mobil kullanıcı sayısının 6.8 milyar olduğunu belirterek yakın gelecekte öngörülen rakamları şöyle aktardı:
“Dünyadaki toplam mobil kulanıcı sayısının 2019 yılında, yıllık yaklaşık yüzde 5 artışla 9,2 milyara yükselmesi bekleniyor. Bunun yanında 2013 yılındaki toplam akıllı telefon sayısı 1,9 milyar. Bu rakamın 2019’da yıllık ortalama yüzde 20 artış oranıyla 5,6 milyara yükseleceği tahmin ediliyor. Mobil veri trafiğinin ise yıllık ortalama yüzde 45 artış ile 2019 yılında günümüz rakamlarının 10 katına çıkması bekleniyor. Örneğin, konuşma trafiği son yıllarda sabit kalırken sadece son bir yılda veri trafiği yüzde 60 arttı. Küresel mobil penetrasyona bakarsak, dünyanın yüzde 94’ü mobil bir hale geldi. Genişbant üyeliği son bir yılda yüzde 35 artarak 2,4 milyar aboneye ulaştı.
BTK raporlarına göre ise; Türkiye’deki veri hacmi artışı çok daha yüksek gerçekleşiyor. Bu raporlar doğrultusunda 2014 yılı ilk çeyreğindeki toplam veri trafiği hacmi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 120 artış gösterdi.
CROWD Projesi Hakkında
• Önümüzdeki yıllarda, hem toplam hacim hem de bireysel kulanıcıların ihtiyaç duyduğu veri oranı açısından kablosuz erişim ağlarındaki trafiğin önemli ölçüde artması bekleniyor. Kablosuz ağların şu anki sınırlı durumunu aşmak için mutabık kalınan çözüm, çok yoğun ve heterojen kablosuz ağlar kulanmak.
• Ağ trafik tahminlerini gerçekleştirmek için gereken mevcut ağların büyüklük sıralarına göre ölçümü; sınırlı veri aktarım kapasitesi, artan enerji tüketimi ve sinyal artışı nedeniyle önümüzdeki yıllarda pek çok problemi de beraberinde getirecek. Bu yüzden Fp7 projesi CROWD, yoğun ağlar için kablosuz ağların yoğunluğunu yatıştırmak için bir çözüm olarak Yazılım Tanımlı Ağlar’a (SDN) dayalı özgün bir yapı hedefliyor.
• Bu yapı içerisinde dinamik veri aktarımının yeniden ayarlanması yoluyla dinamik bir denetçi atanması, çok yüklü durumlarda simultane olarak hizmet verilen kullanıcı sayısını maksimuma çıkarırken, enerji tüketimini en aza indirerek servis sağlayıcıların maliyetlerini düşürüyor. SDN (Yazılım Tanımlı Ağlar) prensiplerini ve ağ elemanlarının dinamik ayarlanabilirliğini destekleyen bu yaklaşım, kablosuz yoğun ağların denetim uygulamalarını verimli bir şekilde gerçekleştirmeye imkan veriyor.
• Proje kapsamında süregelen faaliyetler, 2014’ün ikinci yarısında dinamik denetçi yerleştirmesi ve veri aktarım ağının yeniden ayarlanmasını sağlayacak. Mobil ağ operatörleri daha yoğun, heterojen kullanımları zorlamaya başladı bile. Ancak mevcut teknolojinin sürdürülebilir olmayan enerji tüketiminden ve parazit kaynaklı ağ performansı çöküşünden kaçınmak için verimliliğe yönelmesi gerekiyor. Bu bağlamda, CROWD; geleceğin kablosuz İnternet mimarisine global ağ ortaklığı, dinamik ağ işlevselliği ve kapasitenin ayarlanması yönünde köklü bir değişiklik getiriyor.
• CROWD’un 4 ana hedefi var: İhtiyaç olan yere yoğunlukla orantılı kapasite getirmek, bir engel olarak değil, kaynak olarak açık bir şekilde yoğunluktan sorumlu olarak çok yoğun kullanımlarda MAC mekanizmalarının işleyişini en iyi hale getirmek, enerji tüketimini aza indirmek ve daha akıllı bağlantı yönetim çözümleri tasarlayarak mobil kulanıcı deneyiminin kalitesini garanti altına almak.
5G’nin getireceği avantajlar• Her bir coğrafik alan başına mevcut data trafiğinin 1000 kat daha fazlasını destekleyecek
• Mevcut bağlı cihaz sayısı 10 ila 100 kat artacak
• Tipik kullanıcı veri hızı 10 ila 100 kat oranında artacak
• Uçtan uca gecikme 5 katına kadar azaltılıp 1 ms mertebelerine erecek
• Ağ sanallaştırma vasıtasıyla ağ paylaşımı gerçekleşecek
• Geniş kapsamlı servis platformlarının kurulumu, 90 günden 90 dakikaya inecek
• Farklı domain’ler ağlar ve veri merkezleri arasında güvenilir bir birlikte çalışabilirlik sağlanacak